Eigenlijk zijn we allemaal gek op stress: want door stress denk en beweeg je sneller, het maakt je scherper en alerter. Je krijgt er een indrukwekkende hoeveelheid energie van. Dankzij stress kunnen we ons razendsnel aan situaties aanpassen. Je lichaam is er dus op gebouwd om extra inspanningen en stress aan te kunnen.

Niet alle stress is  dus ongezond. Juist door stress kun je een geweldige prestatie leveren of een moeilijke klus klaren. Stress wordt ongezond als je je te lang gespannen voelt en je geen tijd kunt of wilt nemen voor ontspanning en herstel. Die spanning kan allerlei oorzaken hebben: Te hoge werkdruk, werkproblemen, spanningen in je gezin, angsten, onbevredigde verlangens, conflicten. Als je verkeerd omgaat met deze verschijnselen, raak je overbelast of uitgeput of uiteindelijk burn-out. 

Het is daarom belangrijk de signalen op tijd te herkennen. Als de eisen die aan jou gesteld worden of die je aan jezelf stelt, groter worden dan jij aankunt, verlies je het evenwicht en sla je door naar de verkeerde kant. Dit kan leiden tot overspannenheid, chronische stressklachten of een burn-out.

Signalen van (te veel) stress, herken je deze stresssignalen?

Heb jij veel eigenschappen die je gevoeliger maken voor stressklachten?

Het kan zijn dat jij gevoeliger bent voor stressklachten dan anderen. Let op als je (veel) van de volgende eigenschappen bij jezelf herkent. Deze maken jou kwetsbaarder voor stressklachten:

• Je bent perfectionistisch.
• Je bent ambitieus, prestatiegericht, competitief, gehaast.
• Je kunt niet 'niets' doen, je doet vaak twee dingen tegelijk.
• Je eist veel van jezelf.
• Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
• Je bent overmatig betrokken bij gezin of werk.
• Je streeft constant naar waardering van anderen.
• Je kunt moeilijk 'nee' zeggen, grenzen aangeven of voor jezelf opkomen.
• Je kunt moeilijk steun of hulp vragen.
• Je kunt je gevoelens slecht uiten.
• Je hebt het gevoel weinig invloed te kunnen uitoefenen op je omgeving en je eigen leven.
• Je bent pessimistisch en je hebt nauwelijks een positieve kijk op eigen prestaties.

Stress als superbrandstof

In het dagelijkse leven bedoelen we met stress meestal dat we bang, druk of onzeker zijn, en dat we daardoor vervelende lichamelijke sensaties hebben zoals zweten, snel ademen, buikpijn, strakke spieren.

Je hebt al kunnen lezen dat stress simpelweg iedere vorm van inspanning regelt die je nodig hebt om bedreigde situaties het hoofd te bieden (om te overleven). Daar waar de mens ooit levensbedreigende situaties moest overleven (zoals vechten of vluchten van leeuwen) en stress ervoor zorgde dat je zowel lichamelijk als mentaal een uitzonderlijke prestatie kon leveren, zijn de levensbedreigende beren tegenwoordig vervangen door een pissige leidinggevende, een deadline, een conflict met je partner, vijandige kritiek, een fout, een reorganisatie, een bericht op social media enzovoort.

Dit zijn situaties waarin je het risico loopt op mentale, sociale of emotionele schade in de vorm van afwijzing en jezelf gekwetst of afgekeurd voelen. Dit leidt tot een stressreactie want stress geeft je (super)brandstof en doet er alles aan om je een veilig gevoel te geven.

Maar naast overleven is het stresssysteem ook nodig voor het gewone leven. Je hebt stress nodig bij het slapen en wakker worden, opstaan, ademen, eten en bewegen. Het stresssysteem zorgt namelijk voor energie. En er is altijd wel ergens energie voor nodig. Je gebruikt het stresssysteem dus niet alleen om jezelf in veiligheid te brengen maar het is betrokken bij iedere vorm van inspanning.

Je hebt dus altijd stress want stress is functioneel en houdt je veilig. Het geeft energie om te leven en extra kracht om bijzondere prestaties te leveren. Het maakt je veerkrachtig en is onmisbaar.